"Ons eerste gesprek herinner ik me goed,” vertelt Ria Prij. “Musa praatte aan één stuk door en luisterde nauwelijks. Na elke zin somde hij al zijn lichamelijke klachten op: pijn links boven in zijn borst, pijn in zijn buik en darmen en pijn in rechter onderbeen waardoor hij moeizaam loopt. Hij benadrukte ook dat als hij geen klachten had, hij zou kunnen werken en hij alles zou willen doen. Zijn ervaringen gaven echter zo veel stress, dat hij volledig blokkeerde.” Ria werkt bij De Kern als coördinator zorg & overlast in de gemeente Kampen. Daarin begeleidt ze ook een aantal statushouders die niet succesvol naar werk en participatie begeleid kunnen worden vanwege gezondheid, stress en zorgen. In juni 2020 maakte ze kennis met Musa (34) die door een werkconsulent van de gemeente bij haar werd aangemeld.
Musa vluchtte uit Syrië om aan de oorlog te ontkomen. Hij liet zijn ouders achter omdat ze te oud en zwak waren om te reizen. Na een lange onveilige reis kwam hij uiteindelijk terecht in een AZC in Nederland. Hij voelde zich er veilig en ging plannen maken voor de toekomst. Hij herwaardeerde zijn diploma's en ging aan de slag met Nederlands leren. Toen hij zich uiteindelijk in Kampen mocht vestigen, was hij vol goede hoop. Daar zou hij gaan studeren, werken en zich inzetten voor zijn nieuwe thuis. Hij was blij en dankbaar dat hij een nieuwe kans kreeg.
Het werd een grote teleurstelling. Hij kreeg scheldwoorden naar zijn hoofd en ontving van de gemeente de mededeling dat hij niet mocht studeren maar moest werken. Ondanks deze tegenvaller zette hij vastberaden zijn schouders er onder. Toen bleek echter zijn taalniveau onvoldoende. Hij werd niet begrepen, werd genegeerd en uitgescholden. Bovendien zorgde zijn naam voor verwarring en werd hij meerdere keren aangesproken of aangeschreven als vrouw. Dat raakte hem diep. En keer op keer werd er gezegd: je moet, je moet, je moet... Zijn batterij raakte leeg en uiteindelijk verloor hij al zijn levenslust. Hij zag geen reden meer om verder te willen.
Ria legt tijdens de gesprekken de focus op het vergroten van het bewustzijn van persoonlijke krachten en krachtbronnen in de omgeving. Maar ze werkt ook met hem aan zijn veerkracht zodat hij beter kan omgaan met dagelijkse stressoren en zijn psychologisch lijden vermindert. “Musa vertelde me bijvoorbeeld over hoe erg hij zich schaamde voor zijn eigen naam, dat was een pijnlijk moment,” vertelt Ria. “Het negatieve gevoel over zijn naam deed iets met zijn eigenwaarde. Daar hebben we het uitgebreid over gehad. Ik heb hem toen gevraagd om zelf een passende naam te bedenken, vanuit z’n eigen kracht. Dat vond hij heel moeilijk, omdat een verandering toch niet mogelijk was. Ik gaf aan dat ik Musa goed bij hem vond passen. En toen ik die naam een paar keer hardop zei, straalde hij van oor tot oor. Hij ging zelfs rechterop zitten. Sindsdien noem ik hem zo en iedere keer glundert hij. De persoonlijke kracht is gewoon aanwezig, alleen moet je soms iemand helpen om ‘m ook te zien en te gebruiken.”
In de gesprekken die volgen benoemt Musa steeds minder zijn lichamelijke klachten. Langzaam verandert zijn houding en gaat hij weer toekomstplannen maken. Op een onverwacht moment vertelt hij Ria ineens: ‘ik ben trots op mezelf.’ Ria glimlacht: “Dat was echt een cadeau! Ik vind dat iedereen een kans verdient. De kans om te leren kijken naar het geheel, te leren zien wat er is en te zien wat er kan zijn. Dat ik zo’n bijdrage mag leveren aan iemands leven vind ik heel bijzonder. Musa gaat in Kampen nu echt z’n draai vinden, daar heb ik alle vertrouwen in.”
Voor een succesvolle integratie en uitstroom naar werk of opleiding is een goede samenwerking tussen verschillende partijen in Kampen echt cruciaal. “Samen moeten we tijdig problematiek signaleren, bespreekbaar maken en indien nodig de betrokkene doorverwijzen naar de juiste ondersteuning of specialistische zorg. Ik ben blij dat hij destijds naar ons doorverwezen is door de werkconsulent. Want die goede samenwerking werkt. Daar is Musa het bewijs van.”
Musa is een pseudoniem, de persoon op de foto is niet Musa.
